در دنیای بازی‌های ویدیویی کمتر مجموعه‌ای را می‌توان یافت که مانند بازی ویدئویی مورتال کامبت همواره در مرکز توجه باشد؛ این بازی چه از نظر نوآوری‌های فنی و گرافیکی چه از منظر جنجال‌های رسانه‌ای و فرهنگی از بهترین بازی‌های ویدئویی تاریخ است. از اولین نسخه‌ای که در سال ۱۹۹۲ روانه بازار شد تا تازه‌ترین ورژن آن با عنوان Mortal Kombat 1 این بازی همواره مرزهای بازی‌های مبارزه‌ای را جابه‌جا کرده است.
با گرافیکی واقع‌گرایانه، خشونتی بی‌سابقه و تکنیک‌های معروفی مانند Fatality تاریخچه Mortal Kombat نه‌تنها روایت پیشرفت یک بازی بلکه بازتابی از تکامل یک ژانر کامل است. در ادامه سفری خواهیم داشت به پشت صحنه این بازی افسانه‌ای؛ از آغاز خونین آن تا دوران جدید آن را بررسی می‌کنیم.
تاریخچه سری بازی‌های Mortal Kombat
بازی مورتال کامبت یکی از مهم‌ترین و جنجالی‌ترین مجموعه‌های تاریخ بازی‌های ویدیویی است؛ مجموعه‌ای که از آغاز دهه ۹۰ میلادی تاکنون با گرافیک خشن، روایت تاریک و هویت بصری خاص خود جایگاه ثابتی در فرهنگ بازی‌های مبارزه‌ای پیدا کرده است. در ادامه تاریخچه‌ای از این بازی هیجان‌انگیز را به شما ارائه می‌دهیم:
آغاز راه بازی مورتال کامبت (1992)
سری Mortal Kombat اولین بار در سال ۱۹۹۲ توسط استودیو آمریکایی Midway Games و با توسعه توسط خالق اصلی آن Ed Boon و John Tobias عرضه شد. هدف اولیه طراحی یک بازی مبارزه‌ای بود که بتواند با محبوبیت Street Fighter II رقابت کند اما با ظاهری واقع‌گرایانه‌تر شخصیت‌های طراحی شده از بازیگران واقعی و مهم‌تر از همه سطح خشونتی بی‌سابقه بود.
ویژگی بارز این بازی علاوه بر مبارزات خونین معرفی تکنیک پایانی به نام Fatality بود. این ویژگی به بازیکن اجازه می‌داد پس از پیروزی با وارد کردن یک سری دکمه حریف را به شکلی بسیار خشن و نمایشی از پا درآورد. این ویژگی بلافاصله باعث ایجاد بحث‌های اخلاقی و سیاسی در آمریکا شد و از دل آن نظام رده‌بندی سنی ESRB شکل گرفت.
دوران طلایی و تکامل گرافیکی مورتال کامبت (1993–1999)
در طول دهه ۹۰ نسخه‌های دوم و سوم Mortal Kombat (MKII و MK3) با استقبال بی‌نظیری روبه‌رو شدند. گیم‌پلی بازی بهبود یافت شخصیت‌های جدید معرفی شدند و روایت داستانی بازی عمیق‌تر شد. نسخه Ultimate MK3 و Trilogy نیز تلاش کردند تمام شخصیت‌ها و امکانات را در قالبی واحد گرد آورند.
در این دوران Mortal Kombat به عنوان یکی از سه ستون اصلی بازی‌های مبارزه‌ای در کنار Street Fighter و Tekken شناخته می‌شد.
ورود به دوران سه‌بعدی و افول نسبی بازی (1997–2006)
با آغاز دوره پلی‌استیشن ۲ و گرایش به بازی‌های سه‌بعدی سری وارد فاز جدیدی شد. بازی‌هایی مثل Mortal Kombat 4 Deadly Alliance Deception و Armageddon تلاش کردند تا تجربه‌ای مدرن‌تر با محیط‌های سه‌بعدی سیستم سلاح و روایت‌های پیچیده‌تری ارائه دهند.
اگرچه این نسخه‌ها در میان هواداران خاص خود جایگاهی پیدا کردند اما هیچ‌یک نتوانستند موفقیت نسخه‌های کلاسیک را تکرار کنند. به‌ویژه از نظر فنی و طراحی مبارزه بازی‌ها دچار نوسان بودند.
بازآفرینی مدرن با Mortal Kombat 9 (2011)
پس از خریداری دارایی‌های Midway توسط شرکت Warner Bros., استودیو جدید NetherRealm Studios با مدیریت اد بون تأسیس شد. نتیجه‌ی این تغییر بازآفرینی مجموعه با نسخه Mortal Kombat (2011) یا همان MK9 بود.
این نسخه عملاً یک ریبوت برای کل خط داستانی به شمار می‌آمد که با گرافیک بهتر، گیم‌پلی دو‌بعدی در قالب سه‌بعدی و سیستم جدیدی از روایات سینمایی روح تازه‌ای به مجموعه بخشید. مبارزاتی جذاب، حالت داستانی قوی و بازگشت داستان کلاسیک باعث تحسین و استقبال گسترده شد.
دوران تثبیت: MKX و MK11 (2015–2019)
نسخه‌های بعدی یعنی Mortal Kombat X و Mortal Kombat 11 از محبوب‌ترین و پرفروش‌ترین بازی‌های این مجموعه شدند. با گرافیکی پیشرفته، داستانی گسترده‌تر با شخصیت‌های پیچیده و مکانیزم‌های جدید مانند X-ray moves و Fatal Blow این بازی‌ها به استانداردهای جدیدی در سبک مبارزه‌ای دست یافتند.
MK11 به‌ویژه با پکیج کنار این بازی به نام Aftermath روایت را گسترش داد و شخصیت‌هایی مثل Shang Tsung را دوباره به مرکز داستان بازگرداند. این بازی با استفاده از موتور گرافیکی بسیار قوی و انیمیشن‌های واقع‌گرایانه مرزهای جدیدی در طراحی بازی مبارزه‌ای تعریف کرد.
بازگشت به دنیای بازی هیجانی با Mortal Kombat 1 (2023)
در سال 2023 Mortal Kombat 1 معرفی شد؛ عنوانی که نه تنها به‌عنوان یک دنباله بلکه به‌عنوان بازتعریفی از تمام ساختارهای پیشین عمل می‌کند. در این نسخه لیو کانگ به عنوان خدای آتش دنیایی نو خلق کرده و همه شخصیت‌ها در جایگاهی متفاوت ظاهر شده‌اند. سیستم مبارزه به کمک ویژگی جدیدی به نام Kaméos عمیق‌تر شده و تجربه‌ای تاکتیکی‌تر ارائه می‌دهد.
با گرافیکی چشمگیر، حالت داستانی، سینمایی و مدهایی مثل Invasions MK1 نشان داد که همچنان می‌تواند پیشگام نوآوری در سبک مبارزه‌ای باشد حتی در رقابت با عناوینی مثل Street Fighter 6 حرف‌های زیادی برای گفتن داشت.
داستان و شخصیت‌های مورتال کامبت
داستان مورتال کامبت جدید پیرامون یک تورنمنت رزمی به همین نام شکل گرفته که از سوی نیروهای دنیای دیگر (OuterWorld) برای تسلط بر زمین برگزار می‌شود. این رقابت جایگزین مسابقات سنتی شائولین شده چرا که پنج قرن پیش جادوگری به نام شنگ سونگ با کمک گورو مبارز قدرتمند چهار دست این مراسم سنتی را در هم شکست.
هفت مبارز اصلی این بازی هر کدام با هدفی خاص وارد میدان نبرد می‌شوند. لیو کانگ در پی احیای سنت شائولین است؛ جانی کیج بازیگر معروف برای شهرت شخصی خود مبارزه می‌کند؛ ساب زیرو مأموریتی دارد برای حذف شنگ سونگ؛ اسکورپیون که خود یک مرده بازگشته است در پی انتقام از ساب زیرو است؛ کینو مزدوری حریص به دنبال منابع دنیای دیگر است؛ سونیا نظامی آمریکایی در تعقیب کینو است و در نهایت ریدن خدای رعد صرفاً برای سرگرمی وارد این نزاع شده است.
در دنیای جدید Mortal Kombat 1 لیو کانگ در جایگاه خدای آتش جهانی آرام و منظم خلق کرده که در آن شخصیت‌هایی مثل Sub-Zero و Scorpion به جای دشمنی دیرینه حالا برادرانی هم‌قسم شده‌اند که از قلمرو زمین محافظت می‌کنند. شنگ سونگ نیز از جادوگری هولناک به فروشنده‌ای ساده در روستاها تنزل یافته است. با وجود ظاهر آرام این جهان خطراتی نهفته در دل آن در حال رشدند. تورنمنت مبارزه بین قلمروها همچنان پابرجاست اما اتفاقاتی در شرف وقوع‌اند که همه‌چیز را دگرگون خواهند کرد.
در ظاهر ممکن است این نسخه بازطراحی کاملی از جهان مجموعه باشد اما Mortal Kombat 1 در واقع ادامه‌ای مستقیم برای نسخه یازدهم و به‌ویژه ورژن جدید بازی یعنی Aftermath محسوب می‌شود. بنابراین شناخت قبلی از داستان سری به‌خصوص نسخه MK11 درک روایت را بسیار آسان‌تر می‌کند.
شخصیت‌ها و یاران کمکی بازی کامبت (Kaméos)
فهرست مبارزان اصلی در بازی ویدئویی مورتال کامبت شامل چهره‌هایی مثل لیو کانگ، ریدن، کیتانا، میلینا، اسکورپیون، ساب زیرو، جانـی کیج، باراکا، نیتارا و چند شخصیت جدید یا کمتر شناخته‌شده مانند لی‌می و تانیا است.
از سوی دیگر استراتژی جدیدی با نام Kaméos معرفی شده که نوعی سیستم یاری‌رسانی در مبارزات به شمار می‌رود. با فشردن یک دکمه در ترکیب با جهتی خاص بازیکن می‌تواند مبارزی کمکی را وارد میدان کند تا یک حمله خاص انجام دهد و سپس خارج شود.
این کمک‌ها قابلیت ترکیب با پرتاب‌ها Fatalities و حتی کُمبوهای زنجیره‌ای را دارند و در برخی مواقع میزان آسیبی که وارد می‌کنند بیش از ۵۰ درصد نوار جان است.
برای مثال اگر شخصیت اصلی Sub-Zero و Kaméo انتخابی Kano باشد می‌توان با ترکیب‌های مختلف حرکاتی مثل شلیک لیزر، پرتاب چاقو یا ضربه انفجاری اجرا کرد. همین تنوع لایه‌ای تازه از استراتژی را وارد بازی کرده که تا پیش از این در سری وجود نداشت.
گرافیک، انیمیشن و جلوه‌های بصری مورتال کامبت
در زمینه‌ی گرافیک بازی مورتال کامبت در سطحی بسیار بالا عمل کرده و به‌ویژه روی کنسول Xbox Series X عملکردی فوق‌العاده دارد. طراحی شخصیت‌ها دقیق، فریم‌ریت پایدار و محیط‌ها متنوع و پرجزئیات‌اند. برخلاف فضاسازی‌های تیره‌ی نسخه‌های قبلی این بار با صحنه‌هایی روشن و رنگارنگ مثل جنگل‌های گرمسیری جشن‌های خیابانی و ویلاهای اشرافی روبه‌رو هستیم.
البته برخی ایرادات نیز وجود دارد؛ مانند منوهایی کند با فریم‌ریت ۳۰ که تجربه کاربری را کمی تحت تأثیر قرار می‌دهند. برخی انیمیشن‌ها مثل حرکت‌های لی‌می به‌نظر مصنوعی و غیرطبیعی به نظر می‌رسد. با این حال باز هم نمی‌توان از کیفیت کلی اجرای بازی انتقادی جدی داشت.
حالت‌ها و داستان بازی
داستانی Mortal Kombat 1 در حدود ۷ ساعت به طول می‌انجامد و همچنان حالتی سینمایی پُر از کات‌های جذاب، شوخی‌های به‌جا و لحظات دراماتیک دارد. البته این روایت نسبت به نسخه نهم یا یازدهم چندان ساختارشکن نیست و ساختار خطی ساده‌ای دارد.
حالت Invasions نیز به‌عنوان مد جدید بازی معرفی شده که ترکیبی از سبک بازی‌های صفحه‌ای و عناصر RPG به‌شمار می‌رود. در این حالت بازیکن با حرکت در مسیرهای مختلف با چالش‌هایی مانند دشمنان قوی شده، مسابقه‌های قدرتی و فروشگاه‌هایی برای خرید تقویت‌کننده روبه‌رو می‌شود.
با اینکه این حالت تنوع خوبی دارد اما به مرور دچار یکنواختی شده و ضعف‌هایی مانند نبود نقشه‌ی کلی، محدود بودن فریم‌ریت به ۳۰ و عدم دوبله به زبان‌های غیر انگلیسی تجربه را کاهش می‌دهند.
گیم‌پلی و تعادل مبارزات در مورتال کامبت
گیم‌پلی بازی مورتال کامبت نسبت به نسخه قبلی چند تغییر مهمی داشته است. دوربین مبارزه کمی عقب‌تر رفته تا فضا برای نمایش Kaméos بیشتر شود و به همین دلیل انیمیشن‌ها روان‌تر و واضح‌تر به نظر می‌رسند. با این حال همچنان کمی خشکی در کنترل شخصیت‌ها وجود دارد که امضای همیشگی مورتال کامبت محسوب می‌شود.
بازی از سه نوار قدرت برای اجرای حرکات ویژه استفاده می‌کند و مانند قبل Fatal Blow نیز در مواقع بحرانی فعال می‌شود. یکی از ویژگی‌های مثبت این نسخه حالت آموزش (Tutorial) بسیار کامل آن است که با دقت به بازیکن یاد می‌دهد چگونه کُمبوها را اجرا و از Kaméos استفاده کند. البته بر خلاف Street Fighter 6 که کنترل‌های ساده‌سازی‌شده دارد اینجا هنوز هم برای اجرای برخی حرکات دقت لازم است.
بخش آنلاین مورتال کامبت
بازی در بخش آنلاین از ساختار rollback برای ارتباط شبکه استفاده می‌کند و تا زمان نگارش این بررسی مشکلی در اتصال یا تأخیر دیده نشده است. لیگ‌های مبارزه حالت تور و بازی‌ها نیز همچنان در دسترس هستند.
اما بخش جذاب دیگر تنوع آیتم‌هایی است که قابل باز شدن هستند که شامل لباس‌ها، تجهیزات، انیمیشن‌ها Fatalityهای جدید، تم‌های صوتی، شخصیت‌های Kaméo و غیره است. سیستم ارتقای شخصیت‌ها و Kaméoها باعث شده گیم‌پلی بیش از پیش به سمت جذابیت برود؛ یعنی با بازی کردن بیشتر پاداش‌های بهتر دریافت می‌کنید.
نکات منفی و سیاست‌های تجاری بازی مورتال کامبت
بازی ویدئویی مورتال کامبت در عین کیفیت فنی بالا از برخی مشکلات نیز رنج می‌برد. نبود Krypte ، حذف حالت‌های خاطره‌انگیز مثل Babalities و سیاست‌های تجاری تهاجمی با سه نوع ارز مختلف (از جمله کریستال‌های پولی) تجربه را برای برخی کاربران علل خصوص در ایران سخت‌تر می‌کند.
بسیاری از بخش‌های بازی تنها در صورت اتصال دائم به اینترنت فعال می‌مانند که برای بازیکنان کنسولی خصوصاً در حالت Quick Resume آزاردهنده است.
نوآوری در گرافیک و ارائه دیجیتال
یکی از بزرگ‌ترین نقاط تمایز بازی مورتال کامبت جدید در زمان عرضه‌اش استفاده از شخصیت‌های کاملاً دیجیتالی‌شده بود که بر اساس بازیگران واقعی ساخته شده بودند. این ویژگی انقلابی در طراحی بصری بازی‌های مبارزه‌ای ایجاد کرد و نویدگر ورود به نسلی جدید از بازی‌ها شد. هرچند این نسل آن‌گونه که انتظار می‌رفت توسعه نیافت و تا پیش از ورود بازی‌های سه‌بعدی دستاورد خاصی حاصل نشد.
در میان نسخه‌های خانگی نسخه مگادرایو توانست با گرافیکی قابل‌قبول ظاهر شود هرچند کیفیت آن از نسخه سوپر نینتندو پایین‌تر بود. در مگادرایو شخصیت‌ها حالتی نیمه‌واقعی دارند و گویی میان طراحی دیجیتالی و ترسیم دستی قرار گرفته‌اند.
تنها بخش‌هایی که در هر دو نسخه به‌طور نسبی یکسان هستند پس‌زمینه‌ها یا همان دکورهای بازی است که البته آن‌ها نیز از نظر خلاقیت چندان چشمگیر نبودند.
صدا و موسیقی بازی ویدئویی مورتال کامبت
در نسخه مگادرایو موسیقی متن تا حدودی بی‌روح است و مشابه همان چیزی که در نسخه آرکید نیز دیده می‌شد. اما آنچه بیشتر به چشم می‌آید ضعف در افکت‌های صوتی و حذف اکثر صداهای دیجیتالی‌شده بازی است موضوعی که باعث کاهش تاثیرگذاری تجربه کاربر در مقایسه با نسخه اصلی شده است.
نتیجه‌گیری
بازی مورتال کامبت بدون تردید جایگاه ویژه‌ای در تاریخ بازی‌های ویدیویی دارد. این بازی توانست با ترکیبی از نوآوری گرافیکی، خشونت اغراق‌آمیز و فضای اسرارآمیز خود تحولی در سبک مبارزه‌ای ایجاد کند و به‌نوعی یک آلترناتیو غربی در برابر سلطه بازی‌های مبارزه‌ای ژاپنی ارائه دهد.
اما از منظر فنی و گیم‌پلی بازی ویدئویی مورتال کامبت همواره دارای کاستی‌هایی است که باعث شده تجربه کلی آن به‌ویژه برای بازی‌کننده امروزی تا حدی خسته‌کننده به نظر برسد. با وجود جذابیت‌های اولیه این بازی از نظر عمق مبارزه، تنوع شخصیت‌ها و کیفیت کنترل در مقایسه با رقبای ژاپنی خود نظیر Street Fighter عقب‌تر قرار می‌گیرد.
Mortal Kombat بیش از آنکه یک شاهکار بی‌نقص باشد یک نقطه عطف تاریخی است؛ بازی‌ای که آغازگر یک مسیر بود نه مقصد نهایی و تجربه آن برای هر علاقه‌مند به بازی‌های مبارزه‌ای نه‌تنها جالب بلکه ضروری است چرا که بدون شناخت این آغاز درک سیر تکامل ژانر مبارزه‌ای ممکن نخواهد بود.
لوگوی مورتال کامبت
